احتمالا شما هم زمانی که دچار گرفتگی بینی شده‌اید، دنبال سریع‌ترین راه درمان برای آن بوده‌اید. کیپ شدن بینی به دلایل مختلفی ایجاد شده و معمولا هنگام خواب وضعیت آن بدتر می‌شود. اما آیا درمان گرفتگی شدید بینی را می‌دانید؟ اطلاع دارید چگونه می‌توان در خانه گرفتگی بینی را برطرف کرد؟ چه زمان کیپ شدن بینی خطرناک است؟ در این مطلب سعی می‌کنیم اطلاعات جامعی درمورد عارضه گرفتگی بینی در اختیار شما قرار دهیم.
گرفتگی بینی چیست؟
گرفتگی بینی یا کیپ شدن بینی، در‌واقع همان احتقان بینی است. کیپ شدن بینی اغلب نشانه‌ای از مشکل دیگری در سلامتی، مانند عفونت سینوس‌ها است. همچنین ممکن است در اثر سرماخوردگی معمولی ایجاد شود. احتقان بینی زمانی ایجاد می‌شود که بینی پر و ملتهب شده و شخص دچار خس خس بینی شود. احتقان‌های مرتبط با بیماری‌ها معمولا طی یک هفته بهبود پیدا می‌کنند.
علائم گرفتگی بینی چیست؟
احتقان بینی یا بینی گرفته با:
- آبریزش بینی
- درد سینوس
- افزایش ترشحات موکوسی
- تورم بافت بینی مشخص می‌شود.
اگر موکوس زیادی از قسمت عقب بینی وارد حلق شود، می‌تواند سبب سرفه یا گلودرد نیز شود. این عارضه باعث بروز خس خس بینی می‌شود.
علائم جدی کیپ شدن بینی چیست؟
اگر هر کدام از علائم زیر را داشتید، سریعا پزشکتان را ملاقات کنید:
- احتقان بینی یا خس خس بینی بیش از ۱۰ روز طول بکشد
- احتقان بینی یا خس خس بینی با تب بالایی که بیش از ۳ روز طول بکشد
- ترشحات سبز رنگ بینی همراه با درد سینوس و تب وجود داشته باشد
- سیستم ایمنی ضعیف باشد
- آسم یا آمفیزم
- نوعی مشکل ریوی که در آن دیواره‌های آلوئول‌های ریه ضعیف‌شده و پاره می‌شوند و بیمار احساس تنگی نفس داشته‌باشد
- اگر اخیرا آسیب به سر داشتید و اکنون ترشحات خونی از بینی یا جریان دائمی ترشحات بی‌رنگ دارید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
احتقان بینی در نوزادان بیش از سایر کودکان و بالغین خطرناک است. علائم مرتبط با بینی می‌تواند با تغذیه نوزاد تداخل داشته‌باشد و حتی ممکن است منجر به اختلالات تنفسی مرگ‌آور شود.همچنین ممکن است از سخن گفتن طبیعی و تکامل شنوایی جلوگیری کند. با‌توجه‌به اهمیت گرفتگی بینی در نوزادان توجه داشته‌باشید که اگر نوزاد شما دچار گرفتگی شدید بینی شد، سریعا به متخصص اطفال مراجعه کنید.
علت گرفتگی بینی چیست؟
بیشترین علل گرفتگی بینی، بیماری‌های جزئی نظیر سرماخوردگی، آنفولاآنزا و عفونت‌های سینوسی هستند. احتقانی که بیشتر از یک هفته به طول بینجامد، اغلب نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای است. برخی دلایل احتقان طولانی مدت بینی موارد زیر را شامل می‌شوند:
- حساسیت‌ها که ممکن است تنفسی یا غذایی باشند.
- رینیت: التهاب بافت داخل بینی که ممکن است در اثر التهاب و یا حساسیت باشد.
- سرماخوردگی
- آنفولانزا
- کرونا
- آسم حساسیتی
- سینوزیت: عفونت سینوس‌ها
- آدنوئید بزرگ: بزرگی یکی از لوزه‌ها
- خونریزی بینی
- تب یونجه
- بیماری پنجم: نوعی بیماری ویروسی است که اغلب کودکان را درگیر می‌کند.
- رشد بافتی غیرسرطانی که پولیپ بینی نامیده می‌شوند، یا تومورهای خوش‌خیم در راه‌های بینی
- تماس با مواد شیمیایی
- محرک‌های آزاردهنده محیطی
- انحراف بینی
- انسفالیت: التهاب در بافت‌های مغز
- سردردهای خوشه‌ای (کلاستر)
- لیشمانیوز: نوعی بیماری انگلی که با پشه‌های خاکی منتقل می‌شود.
- سندرم چرگ اشتراوس
- استفاده بیش‌از‌حد از اسپری احتقان بینی
- هوای خشک
- غذا به‌خصوص غذاهای تند
- وجود جسم خارجی در بینی
- تغییرات هورمونی
- داروهایی مانند داروی درمان فشارخون بالا، اختلال نعوظ، افسردگی و تشنج
- ویروس سنسیشیال تنفسی
- آپنه خواب
- فشار
- اختلالات تیروئید
- دود تنباکو
- همچنین ممکن است احتقان بینی طی بارداری، معمولا در انتهای سه‌ماهه اول، اتفاق بیفتد. نوسانات هورمونی و افزایش جریان خون که طی بارداری وجود دارد، ممکن است باعث احتقان بینی شود. این تغییرات ممکن است دیواره‌های بینی را تغییر دهد و باعث شود که ملتهب یا خشک شوند و یا خونریزی کنند.
۱. علت گرفتگی بینی هنگام خواب چیست؟
معمولا کیپ شدن بینی در شب هنگام خواب بدتر می‌شود. یکی از علل کیپ شدن بینی در شب این است که در روز به دلیل فعالیت حواس شما پرت می‌شود. اما دلیل دیگر آن تورم رگ‌های خونی در بینی است.
به دلیل گرانش و آناتومی بینی، این عارضه در شب بدتر می‌شود. در روز زمانی که ایستاده یا نشسته‌اید، گرانش باعث می‌شود، مخاط به‌طور طبیعی خارج شود. مخاط راه خود را از بینی و سینوس‌ها به پشت گلو باز می‌کند. اما زمانی‌که در رختخواب دراز می‌کشید، گرانش باعث می‌شود مخاط به‌جای تخلیه شدن، بازگردد و دچار گرفتگی شدید بینی شوید.
۲. دلیل گرفتگی بینی یک طرفه
در بسیاری از موارد فقط یک طرف بینی کیپ می‌شود. حتی اگر بیمار نباشید، همیشه از یک سوراخ بینی شدیدتر نفس می‌کشید. این فرآیند توسط سیستم عصبی خودمختار انجام می‌شود. این سیستم فرآیندهای دیگری مانند هضم غذا و ضربان قلب را کنترل می‌کند. این چرخه بینی در طول روز چندین‌بار اتفاق میفتد. اما زمانی که بیمار هستید و بینی کیپ شده است، این چرخه را حس می‌کنید.
علت گرفتگی بینی سمت راست
گرفتگی بینی معمولا به شکلی است که هر دوطرفه گرفته می‌شود. اما گاهی ممکن است که یک طرف بینی مثلا طرف راست بینی گرفته شود. در این حالت باید حتما به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. البته که یکبار گرفتن آن می‌تواند به هر دلیلی اتفاق بیفتد. اما اگر از آن دسته افرادی هستید که بینی شما به طور یکطرفه به دفعات می‌گیرد، حتما باید بررسی‌های لازم را انجام دهید.
در کودکان و نوزادان معمولا به علت انسداد بینی با مخاط و جسم خارجی و موارد مشابه است. اما در بزرگسالان هم ممکن است که یک جسم خارجی بینی را مسدود کرده باشد. در هر حالت تنها کسی که می‌تواند این مشکل را بررسی و برطرف کند، متخصص گوش و حلق و بینی است.
۳. گرفتگی بینی در سرماخوردگی
جالب است بدانید که ویروسی که باعث سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شود، از آن دسته ویروس‌هایی است که معمولا از طریق بینی وارد بدن شما می‌شود و برای شما بیماری‌زایی می‌کند. هنگامی که یک جسم خارجی، یک عامل بیماری‌زا و یا آلرژن وارد بدن شما می‌شود، بدن شروع به دفاع از خود می‌کند. این روش‌های دفاعی با هم متنوع هستند و می‌توانند تاثیرات مختلفی بر بدن و عامل بیرونی بگذارند.
در این مورد، هنگامی که ویروس وارد بینی شما می‌شود، بر روی لایه‌ی بیرونی بینی نشسته و شروع به تکثیر می‌کند. بدن برای اینکه جلوی ورود بیشتر و حمله‌ی میکروب را بگیرد، شروع به دفاع از خود می‌کند. در این مرحله دفاع کردن از بدن با محتقن و ملتهب شدن بینی و بیشتر شدن مخاط صورت می‌گیرد. با این حرکت ویروس‌های زیادی به دام می‌افتند اما بینی بیمار نیز در سرماخوردگی می‌گیرد.
۴. علت گرفتگی بینی و خلط گلو
هنگامی که دچار سرماخوردگی، کرونا، آلرژی و یا مشکلات و بیماری‌های دیگر می‌شوید، بدن شما شروع به فراخواندن سلول‌های خونی (گلبول‌های سفید که سلول‌های دفاعی بدن هستند) می‌کند و با میکروب‌ها مبارزه می‌کند. این مبارزه باعث از بین رفتن بسیاری از میکروب‌ها و کشته‌شدن سلول‌های بدن می‌شود. از طرفی میکروب‌ها از خود سمی تولید می‌کنند که همه‌ی اینها خود را به شکل خلط نشان می‌دهد.
همچنین بدن شروع به تولید بیشتر مخاط می‌کند. این کار از بدن دفاع می‌کند اما به‌طور‌کلی خلط بیشتری در سینوس‌ها، گلو و بینی تولید می‌شود. بنابراین گرفتگی بینی همراه با بیشتر شدن خلط دیده می‌شود. این حالت باعث آزردگی بیمار می‌شود.
معمولا استفاده از شربت‌ها و داروهای خلط‌آور می‌تواند کمک بسیاری به بیمار بکند. از طرفی اگر خلط زیاد شود و تنفس مشکل شود، آنتی بیوتیک تراپی در بیماری‌های باکتریایی و تضعیف سیستم ایمنی در واکنش شدید با بیماری‌های ویروسی مانند کرونا، انجام می‌شود.
۵. رفلاکس معده و گرفتگی بینی
اسید معده یکی از قوی‌ترین مواد بدن است. این اسید از نابودکننده‌ترین و آسیب‌زننده‌ترین اسید‌های موجود در شیمی است. اما چطور در داخل بدن ما که حاوی گوشت و پوست و استخوان است وجود دارد و باعث آسیب نمی‌شود؟
این به علت آن است که بدن ما حاوی مخاط است. این مخاط بر روی لایه‌های داخلی لوله‌ی گوارش (معده) پخش می‌شود و از آسیب دیدن بافت معده جلوگیری می‌کند. این کار از نابود شدن بافت معده جلوگیری می‌کند. اما این ماده به اندازه‌ی معده در بخش‌های دیگر لوله‌ی گوارش وجود ندارد. تنها جایی که اسید معده بدون آسیب زدن به بدن می‌تواند فعالیت کند، درون خود معده است. در بخش‌های دیگر یا باید خنثی شود (مانند روده) یا به بدن آسیب می‌رساند.
هنگامی که رفلاکس معده داشته‌باشید، اسید معده‌ی شما به داخل بخش‌های بالاتر لوله‌ی گوارش برمی‌گردد و باعث سوختن و آسیب زدن به بافت سلولی می‌شود. برای جلوگیری از این حالت در مری یا حلق، بافت آنها شروع به ساختن بیشتر مخاط می‌کند. همین کار باعث می‌شود که حلق پر از مخاط شود و درون سینوس‌ها نیز پر شود. با اینکار، بینی هم گرفته می‌شود. پس کسانی که رفلاکس معده دارند ممکن است که با گرفتگی بینی هم مواجه شوند.
۶. سینوزیت عامل اصلی گرفتگی بینی
ویروس‌های مختلف بیشتر از راه مجرای بینی وارد بدن می‌شوند و پس از ورود به بینی، شروع به تکثیر می‌کنند و واکنش بدن به این موضوع، عفونت و التهاب بینی است. به التهاب سینوس‌ها و پرشدن و انسداد آنها بر اثر ازدیاد مایع مخاطی، سینوزیت گفته‌می‌شود. در نتیجه، به نقل از aaaai، سینوزیت یکی از عوامل اصلی ایجاد مشکل احتقان بینی است.
۷. ارتباط حساسیت یا آلرژی با احتقان بینی
آلرژی واکنشی در بدن است که علت بروز علائمی مانند عطسه، گرفتگی بینی و احساس درد در گلو است. آلرژی بینی نوعی حساسیت به ذرات ریز موجود در هوا است. با ورود این ذرات به داخل مجاری تنفسی، بدن با ترشح ماده‌ای به نام هیستامین به این ذرات خارجی واکنش نشان می‌دهد و همان‌طور که اشاره‌شد، یکی از اصلی‌ترین علائم حساسیت، احتقان بینی است.
۸. پولیپ بینی و گرفتگی بینی
پولیپ بینی بافتی ظریف و غیرتهاجمی است که در داخل مجاری بینی و یا سینوس‌ها تشکیل می‌شود. مواردی مانند آسم، عفونت، حساسیت و یا کاهش سطح ایمنی بدن باعث بروز این مشکل می‌شود. یکی از عوارض ایجاد پولیپ‌های بزرگ‌تر در داخل بینی، احتقان بینی است.
۹. آپنه خواب و انسداد بینی
در افراد مبتلا به آپنه خواب، تنفس فرد در طول خواب به‌طور متوالی متوقف می‌شود. از علائم اصلی بروز آپنه خواب می‌توان به احتقان بینی، خشکی گلو در خواب، سردرد صبحگاهی و خر و پف با صدای بلند اشاره کرد.
۱۰. گرفتگی بینی در بارداری و جنسیت جنین
یکی از عوارض بارداری رینیت بارداری است. رینیت بارداری التهاب غشای مخاطی بینی است. این موضوع در کنار افزایش جریان خون در مجاری بینی و بزرگ‌شدن رگ‌های داخلی بینی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد احتقان بینی در طول دوران بارداری است. همچنین لازم به ذکر است که برخلاف ادعای غلط برخی از افراد، احتقان بینی در طول بارداری، هیچ ارتباطی با جنسیت جنین ندارد.
برای درمان گرفتگی بینی چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر پس از انجام درمان‌های خانگی و پس از گذشت ۱۰ روز گرفتگی بینی‌تان برطرف نشد و همچنین درصورتی‌که همراه با گرفتگی بینی، علائم زیر را تجربه کردید، لازم است به پزشک مراجعه کنید:
- گرفتگی بینی همراه با تب بالا برای بیش از سه روز متوالی
- مشاهده ترشحات سبزرنگ همراه با احساس درد در سینوس‌ها
- خونریزی بینی
- مشکل در حس بویایی
به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
معمولاً باید برای انجام معاینات اولیه و تشخیص صحیح بیماری به دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید، تا متخصص مربوطه پس از تجویز آزمایش‌های لازم، درمان بیماری را شروع کند.