سیستم تنفس دارای یک سیستم تهویه یا ventilation است که هوا را به داخل سیستم تنفسی هدایت و از آن خارج میکند ) با مکانیسم عمل دم و بازدم(

آناتومی:

قسمت استخوانی قفسه سینه:

-1 در خلف ستون مهره -2درقدام جناغ – 3 دنده ها – 4 کالویکل و اسکپوال

لند مارک تعیین مکان هر مورد غیر طبیعی:

• قدام قفسه سینه: به روی استخوان جناغ Louis angle را داریم که لند مارک فضای بین دنده ای دوم است. ) باالی آن دنده 2 و پایین دنده 3 است(

• خلف قفسه سینه: نوک استخوان اسکپوال ، لند مارک فضای بین دنده ای هفتم است.) در حالت نشسته(

• محیط قفسه سینه: ) 4 مورد اول مهمترند(

Anterior / posterior midline (Midsternal line میانی قدام(

Vertebral line (میانی خلفی (

Mid axilary line

چین قدامی و خلفی زیر بغل

با این لند مارک ها میتوان فضا های بین دنده ای را بشماریم و مکان توده را دقیق مشخص کنیم.

نکته:مهمترین ساختارهای واقع در خلف lauis angle محل دوشاخه شدن تراشه که در قدام مهر های توراسیک 3 و 4 واقع شده است.

تقسیم بندی درونی:

وقتی تراکئا وارد قفسه سینه شد ) از larynx تا محل دو شاخه شدن 11 تا 12 سانتی متر براساس قد فرد( به دو شاخه تقسیم میشود: Right / left main bronchus:
Right main bronchus به سه برونش لوبر تقسیم میشود: right upper,middle,lower lobe

left main bronchus به دو برونش لوبر تقسیم میشود: right upper ,lower lobe برونش لوبر به برونش هاس سگمنتال تقسیم میشوند:

سمت راست 11 برونش سگمنتال و سمت چپ 5-8 برونش سگمنتال داریم.

در برونشها 23 نسل تقسیم داریم که در نهایت 31111 برونش ترمینال ایجاد میشود در حالی که در هر ریه 311 میلیون آلوئول داریم.

alveoli >> alveolar sacs>>alveolar duct >>respiratory bronchioles >>Terminal bronchus

آسینوس :

• واحد هایی که از یک ترمینال برونش منشعب میشوند

• واحد های عملکردی فیزیولوژی

• قطر هر کدام 1.2 سانتی متر

:Secondary loboule

• واحد متشکل از چند آسینوس

• به صورت برجستگی و فرو رفتگی های روی بافت ریه دیده میشود.

• قطر آن 1.2 سانتی متر

یک قسمت از سیستم تنفس در توراسیک واقع شده است و قسمتی خارج از توراسیک.

هوا از بینی وارد فارنکس و سپس الرنکس و بعد گلوت و در نهایت تراکئا میشود و اینها در واقع جزئی از سیستم تنفسی هستند.

در بینی یک تیغه میانی و دو تیغه لترال داریم به روی لترال ها برجستگی های استخوانی conchaداریم که روی آنها مخاط پرخون قرار دارد با 3 عملکرد:

-1 مرطوب کردن

-2 گرم کردن

-3 جذب ذرات معلق به 2 روش:

• :Sedimentation وقتی هوا وارد فضای پهن میشود سرعت آن کاسته شده و ذرات فرصت رسوب دارند. ) ماکسیمم سرعت هوا در بینی است!!!!!! یکم تناقض داره ولی خب استاد همینو میگه(

• :Impaction تغییر زاویه 51 درجه از بینی به تراکئا : ذرات معلق به علت اینرسی به دیواره خلفی نازوفارنکس برخورد میکنند در آنجا رسوب میکنند

البته یکسری ذرات از بینی عبور کرده و توسط سایر مکانیسم ها در پایینتر جذب میشود.

تقسیم بندی بیرونی:

پلور:تا خوردگی پلوراحشایی به درون فیشر را میسازد. ) انواژیناسیون(

فیشر مایل: راست/ چپ

تعریف: از توراسیک 4و2 به قدام دیافراگم میاید.

فیشر عرضی: فقط سمت راست

تعریف: از میانه فیشر مایل از حدود توراسیک 6 به سمت ناف ریه می آید.

لوبی که میان فیشر عرضی و مایل سمت راست قرار میگیرد لوب میانی نام دارد.

نمای castingراه های هوایی:

right main bronchus کوتاه تر و قطورتر است و زاویه انشعاب آن از تراکئا کمتر است.

اگر جسم خارجی یا ترشحات آسپیره وارد راه های هوایی شود اکثرا به مجاری راست رفته و پونومونی راست ایجاد میکند.

ساختمان تراشه:

ساختمان منحصر به فرد غضروفی ) که غضروف C شکل در قدام و ممبرانوس در خلف (

یک ساختمان پارشیال مستحکم است نه کامال کالپس شده و نه فاقد قدرت اتساع است علت: محافظت راه های هوایی

مثال: در خواب تون عضالت کاهش یافته ولی همچنان تنفس ادامه دارد اگر ساختار غیر این بود، جدار کالپس میشد و تنفس ممکن نبود.

تعداد غضروف های Cشکل قدامی با توجه به طوا تراکئا در افراد مختلف 12-11 هستند که مانع کالپس تراکئا میشوند.

جابجایی جانکشن تراکئا:

-1 خم کردن سر به پایین :(flextion) تراشه به داخل قفسه سینه فرو میرود.

-2 خم کردن سر به عقب 🙁 extention) تراکئا به بیرون قفسه سینه کشیده میشود.

عالوه بر تراکئا ،righ/ left main bronchus، تقسیمات بعدی تا 2و6 امین انشعابات برونش حاوی غضروف هستند.

ولی به شکل C نیستند و قطعات نامنظمی در جدار راه های هوایی هستند و مانع کالپس میشوند.

پوشش مخاطی:

-1مطبق کاذب استوانه ای مژکدار ) مهمترین و بیشترین سلول پوشش راه های هوایی(

به نظر میرسد سلول ها الیه الیه اند اما پایه همه آنها به غشای پایه متصل است برخالف پوشش دهان که مطبق سنگفرشی واقعی است و سلول ها فاقد ارتباط با غشای پایه هستند.

نکته: ترمینال برونکیول آخرین جایی در راه های هوایی است که در زیر مخاط عضله دار یم:

بنابراین بیماری هایی که باعث انقباض راه های هوایی هستند مثل آسم تا اینجا ایجاد انقباض میکنند و مکانیسم آنها از اینجا به بعد دخالتی ندارد.

این ویژگی باعث افتراق ترمینال برونکیول از respiratory bronchus در پاتولوژی میشود.

-2 گابلت سل: حاوی گرانول های موسینی هستند و باعث ایجاد پتوی موکوسی در جدار مخاط میشوند عملکرد اینها به دام انداختن ذرات معلق که از راه هوایی فرار کرده اند و پایین آمدند .

-3 کالرا سل :clara cell تولید کننده سورفاکتانت هستند ولی حجم تولیدی نسبت به سورفاکتانت تولید شده توسط پونوموسیهای نوع2 در آلوئول ها بسیار کمتر است.

-4 سلول stem cell :basal هایی هستند که سایر سلول ها را بازسازی میکنند.

-2 سلول کورچینسکی: نوروسکرتری هستند.

:brush cell -6 ویلی کوتاه ) مژک ها بسیار کوتاه تر از سلول های استوانه ای( بیشتر شبیه سلول روده است. عملکرد اینها انتقال ایمپالسهای عصبی است.

نکته مهم: هنگامی که از برونکوس به سمت برونکیول پیش میرویم:

کاهش ارتفاع مخاط و تغییر شکل به مکعبی و کاهش گابلت سل و کاهش ضخامت زیر مخاط را داریم.

آلوئول:

جدار آلوئول دارای چند نوع سلول است:

-1 پنوموسیت تیپ : 1 تشبیه شده به نیمرو که زرده هسته و سفیده استطاله ها هستند پس به علت استطاله های بزرگ با تعداد کمتری حجم بیشتری از جدار را میپوشاند
-2 پنوموسیت تیپ:2 تعداد بیشتری نسبت به تیپ 1 دارد و عملکرد آن ترشح سورفاکتانت و تبدیل شدن به تیپ 1 است . جنس سورفاکتانت فسفولیپیدی است که به صورت ساختارهای المالر در پنوموسیت قرار گرفته و به تدریج به سطح میاید و آزاد میشود.

شایع ترین بیماری فقدان سورفاکتانت: ARDSدر بزرگساالالن و Hyaline membrane disease در نوزاد متولد شده است.

-3 ماکروفاژ: به دام انداختن سلول هایی که از پتوی موکوسی و راه های هوایی فوقانی فرار کرده اند و بلعیدن آنها و دفع از طریق سیستم لنفاتیک به این صورت که وارد لنف نود شود به ناف ریه رفته و از آنجا بعه وسیله توراسیک داکت وارد جریان خون میشود.

نقش عمده دفاع بر علیه میکروب هااست. مهمترین میکروب مایکوباکتریم توبرکلوزیس است.

-4 اندوتلیال:برای انتقال اکسیژن از هوا به بافت و خروج کربن دی اکسید از بافت به عروق نیاز داریم پس غشای پایه از یک سمت با هوا و از سمت دیگر با خون در ارتباط است.

به شدت سلول اندوتلیال از نظر متابولیک فعال است زیرا حفظ جدار رگ و انتقال گازها را به عهده دارد.

نکته: ماکروفاژ نمیتواند کربن را تجزیه کند پس در افراد سیگاری ریه تیره رنگ میشود که بعلت رنگدانه های کربن در ماکروفاژ است.

نکته: بعضی از سلول ها از ماکروفاژ فرار کرده و وارد جریان خون میشوند همانند دارو ها و مواد استنشاقی

سلول اندوتلیال و سلول اپی تلیال را در جدار آلوئول میبینیم و همچنین سلول فیبروبالست که ماتریکس بین این 2 را میسازد. کالژن و فیبروبالست و دیگر اجزا ماتریکس داربستی برای سلول های اندوتلیال و اپیتلیال میسازند. فاصله این دو سلول 2 میکرومتر و قطر گلبول قرمز 7 میکرومترو ضخامت بین آلوئول و مویرگ یا همان alveolo capillary membraneکمتر از 1 میکرومتر است.

بافت شناسی:

خونرسانی دوگانه Double blood supply

همانند تقسیمات راه های هوایی تقسیمات عروقی نیز داریم .

• :Pulmonary artery جریان خون به صورت سری است و حاوی خون کم اکسیژن)در هر دسی لیتر 12 میلی لیتر(،تمام COP قلب از تمام بدن جمع شده و وارد دهلیز راست و سپس بطن راست میشود و از طریق شریان پولمونر از قلب خارج شده و به 2 شاخه راست و چپ تقسیم میشود انقدر تقسیم میشود تا به آرتریول ها میرسد و در نهایت به کپیالری ها تقسیم شده که یک الیه سلول اندوتلیال است و فاقد عضله است که در مجاورت الوئول قرار میگیرد وalveolo capillary membrane را میسازد که فرایند اکسیژن گیری در اینجا انجام شده و خون اکسیژن دار میشود.

• :Bronchial artery یک سیستم خونرسانی دیگر داریم که از قدام آئورت در مجاورت مهره توراسیک 2و6منشعب میشود. همراه با جدار راه های هوایی بزرگ وارد ریه میشود این خونرسانی سیستمیک) خون پرفشار( دارد.) هر دسی لیتر 21 میلی لیتر(.زیرا این راه های هوایی بزرگ موکوزا و سا ب موکوزا و عضله دارند که باید خونرسانی کافی داشته باشند ولی بافت آلوئول و اندوتلیال خیلی فعال نبوده و نیاز زیادی به اکسیژن ندارند و میتوانند از سیستم وریدی خونگیری کنند.

مزیت این سیستم: مثال در آمبولی ریه که یک لخته داخل شریان گیر میکند ولی مشکل خاصی ایجاد نمیکند ولی اگر این لخته داخل شریان کرونر گیر کند MI اتفاق می افتد پس انفارکت به ندرت در ریه دیده میشود مگرآمبولی کوچک و در نواحی پریفرال باشد که انفارکت بدهد زیرا عروق برونکیال به انجا نمیرسند. آمبولی بزرگ این اتفاق نمی افتد پس به خاطر این جریان خون دو گانه در آمبولی بزرگ مشکلی ایجاد نمیشود.

عیب این سیستم:مثال در برونشکتازی که جدار راه های هوایی بزرگ در تقسیمات 6 تا 8 را درگیر میکنداگر در اینجاها رگی وارد راه های هوایی شود خون پرفشاری است که قابل کنترل نیست. زیرا فشار خون سمت چپ و سیستولی 121 میلی لیتر جیوه است.

بافت عصبی:

سیستم سمپاتیک : از مغز به گانگلیون های موازات ستون مهره ها آمده و در انجا نورون های پست سیناپتیک را میسازند که به جدار برونش یا رگ میرسند و در آنجا گیرنده های بتا2 را داریم که تحریک اینها باعث گشادی برونش ها میشود پس بتا2 آگونیست ها کاربرد درمانی دارند.

سیستم پاراسمپاتیک: گانگلیون ها داخل بافت قرار دارند و نورون های پست سیناپتیک در اینجا ایجاد شده و به سمت رسپتور ها می روند. در ریه گیرنده های موسکارینی پاراسمپاتیک را داریم که تحریک اینها باعث تنگی برونش ها میشود پس آنتی کولینرژیک ها باعت گشادی برونشها میشوند.